Hay
Hay : Her zaman
diri Al-Hayy : The Ever Living One. The living whoknows all
things and whose strength is sufficient for everything.
Cenab-ı Hak buyuruyor:
"Ölümsüz ve daima diri olan Allah'a güvenip dayan. "
(1)
"Bütün yüzler, diri ve her
şeye hakim olan Allah için eğilip boyun bükmüştü."
(2)
" O daima
diridir." (3)
"Hay ve kayyûm
olan Allah'tan başka ilâh yoktur." (4)
- Allah'ın "hayatı", tam
kamil bir hayattır. O, ölümsüzdür. Hayat için başka bir şeye ihtiyacı
yoktur. Allah başlangıcı ve nihayeti olmayan ebedi ve ezeli hayat sahibidir.
Mahdut sınırların mahkumu, başlangıç ve sonuçların çerçevelediği ve zaman
kavramından tamamen uzaktır. Allah'ın hayatı bambaşka bir hayat şeklidir.
Cenab-ı Allah'ın hayat sıfatı, insanların hayat sıfatıyla alışa geldikleri
özelliklerin hepsinden uzak olduğu gibi mutlaktırda. Allah Teâlaâ'nın
hayatı en mükemmel ve en eksiksiz bir hayat olduğuna göre; O, bu özelliğin
zıddı olan bütün eksik ve kusurlu sıfatlardan uzaktır.
- İnsan
acizdir ve çok az şeye güç yetirebilir. Dünyaya geldiği andan itibaren
hayatının 5-10 senesi yarı şuurlu olarak geçer. Bu dönem
boyunca sürekli bir ilgiye ve bakıma muhtaçtır. Bundan sonra yaşadığı hayatın
ise büyük bir bölümü kendi bedenine bakmakla, temizlenmekle geçer. Eğer bu
sayılanları yapmak istemese ve ertelese kısa süre içinde bakılamayacak bir
görünüme girer. Ayrıca insanın bedenen ihtiyaç duyduğu büyük bir eksikliği
daha vardır: Uyku. İnsanın ömrünün neredeyse üçte biri uykuyla geçer. Ancak ne
kadar istemese de, uykuya ayıracağı zamanlarda başka şeyler yapmayı tercih
etse de buna bir iki günden fazla dayanması mümkün değildir. Hatta 24 saat
uyumayan bir insanın şuurunda bir bulanıklık, idrakinde bir yavaşlık baş
gösterir. Her zaman doğal olarak yapabildiği şeyleri yapamamaya, karşılaştığı
olayları sağlıklı muhakeme edememeye, hatta konuşma güçlüğü çekmeye, bildiği
şeyleri unutmaya başlar. Elbette aciz olan ancak insan ve insan gibi
yaratılmış olan diğer canlılardır. Canlı ve cansız tüm kainatın yaratıcısı
olan Allah ise Hayy'dır. Daima diridir, her an herşeye hakimdir, herşeyi
bilir, herşeye güç yetirir, O'nu uyku ve uyuklama tutmaz, her türlü acizlikten
de münezzehtir. O, yarattıklarına çeşitli acizlikler vermiş ve bu eksiklikleri
farkederek yalnızca kendisine kulluk etmelerini, herşeyi kendisinden
istemelerini emretmiştir. İnsana düşen de, O dilemedikçe hiçbir şeye güç
yetiremeyeceğini, tek bir saniye bile hayatını devam ettiremeyeceğini bilerek
Rabbine yönelip dönmektir.
- Ve (sen) o
ölümsüz ve daima diri olan Allah'a güvenip dayan; onların kötülüklerinden
kurtulmak, verecekleri karşılıklardan gönlü tok olmak için, yalnız o ölmez
diriye dayan, ölümden kurtulamayacak olan fâniler yıkılır, dayananları
kaybolur gider. Ve O'nu hamdiyle tesbih et. Nimetlerine şükür için her türlü
yüce sıfatlarıyla saygı göstererek, noksan sıfatlardan uzak olduğunu kabul et.
Kullarının günahlarından haberdar olarak O yeter! Hiç kimse bilmese de, onun
bilmesi yeterlidir. Hiç bir haberciye ihtiyaç duymaksızın açığı ve gizliyi
bilen, O herşeyden haberdar olan Allah cezalarını verir. Başka hiçbir ceza
vermeyecek olsa bile, yalnız bilmesi bir ceza olarak yeterlidir.
(6)
- Allah dostlarının tecrübe edip kabul ettiklerine göre, "Ya Hayyu yâ Kayyûm, lâ ilâhe illâ ente" (Ey
diri ve kâim olan! Senden başka ilâh yoktur) duasını okuyan ve bunu
tekrarlayan kimsenin kalbi ve aklı dirilir. Bu iki isimle yardım dilemek
sıkıntılardan, dert ve kederlerden, zorluk ve darlıklardan kurtulmak ve
isteklere kavuşmakta daha etkilidir. Bu iki isim ism-i azam'dandır. (7)
Kaynaklar:
1)
Furkan, 582)
Taha, 1113)
Mümin, 654)
Ali İmran, 25)
Allah'ın İsimleri, Harun Yahya, Vural Yayınları, 2000
6) Elmalı Tefsiri,
Furkan, 58
7) Esmâ-ül Hüsna, Karınca Yayınları, Nisan 2004